Trẻ ở dưới 3 tuổi là đối tượng dễ dàng mắc phải những căn bệnh lý thường gặp và phổ biến nhất hiện nay. Trong đó, căn bệnh còi xương chính là một trong những căn bệnh lý thường gặp nhất. Những nguyên nhân dẫn đến bệnh còi xương thường xuất phát từ việc bố mẹ quá bao bọc cho con trẻ mà không cho con trẻ tắm nắng thường xuyên. Nên đã dẫn đến tình trạng thiếu tổng hợp Vitamin D ở trẻ.
Ngoài ra, bệnh còi xương còn là một loại chứng rối loạn chuyển hoá Vitamin D nên không thể tham gia vào quá trình chuyển hoá tạo xương và phát triển. Vì vậy, cha mẹ cần tìm hiểu và có những phương pháp phòng ngừa bệnh còi xương ở trẻ giúp trẻ phát triển tốt hơn. Hãy cùng Prifect tìm hiểu bài viết dưới đây về bệnh phòng xương ở trẻ.
Mục lục
Bệnh còi xương là căn bệnh phổ biến ở trẻ nhỏ
Còi xương là bệnh lý khá phổ biến ở trẻ em, biểu hiện bằng tình trạng loạn dưỡng xương. Bệnh thường hay gặp ở lứa tuổi dưới 3 tuổi. Vùng dịch tễ hay gặp trẻ em còi xương là miền núi, nơi sương mù nhiều, ít ánh nắng. Do đó dẫn đến việc tổng hợp Vitamin D bị thiếu, ảnh hưởng đến quá trình hấp thu và chuyển hóa của Canxi và Photpho, là những nguyên liệu cần thiết tạo nên bộ khung xương.
Tuy nhiên trẻ em thành thị cũng có thể bị còi xương do trẻ được bao bọc quá kỹ trong nhà, không được tắm nắng thường xuyên cũng dẫn đến thiếu tổng hợp Vitamin D. Cũng theo số liệu thống kê tại Trung tâm khám tư vấn Viện Dinh Dưỡng thì bệnh còi xương là bệnh hay gặp nhất và có xu hướng tăng trong mấy năm gần đây tại Trung tâm, chiếm tới hơn một nửa số trẻ đến khám. Ngoài vấn đề còi xương do thiếu Vitamin D bởi nguồn cung không đủ, bệnh còi xương còn do rối loạn chuyển hóa Vitamin D, khiến không đủ Vitamin D3 là loại tham gia vào quá trình chuyển hóa tạo xương
Các nguyên nhân gây nên bệnh còi xương ở trẻ nhỏ
Nguyên nhân chủ đạo gây ra bệnh còi xương là thiếu Vitamin D. vitamin D là yếu tố giúp tạo xương. Ngoài vitamin D cung cấp từ nguồn thức ăn, vitamin D còn được cơ thể tự tổng hợp dưới tác dụng của ánh sáng mặt trời. Vitamin D tồn tại dưới 2 dạng là cholecalciferol (vitamin D3) – từ nguồn động vật, và ergocalciferol (vitamin D2)- do nhân tạo tăng cường vào thực phẩm, cả hai dạng được gọi chung là calciferol.
Thiếu vitamin D từ ánh nắng mặt trời
Thiếu ánh nắng mặt trời: đây là nguyên nhân hay gặp nhất do thói quen kiêng cữ. Sợ trẻ tiếp xúc nắng sớm sẽ hay bị ốm. Điều này rất đáng buồn vì nước ta là nước nhiệt đới. Hầu như quanh năm ánh nắng thừa thãi. Vậy mà tỷ lệ còi xương vẫn cao. Chỉ vì thiếu hiểu biết không cho con trẻ phơi nắng.
Các bà mẹ cần lưu ý trẻ 2 tuần tuổi đã cần được phơi nắng: tốt nhất là vào buổi sáng (khoảng 7h-8h). Nếu không có thời gian thì buổi chiều (khoảng 4h-5h). Trung bình yêu cầu 2 tiếng/tuần hay 10-15’/ngày tùy vào khả năng phơi nắng của trẻ. Và mức độ phát triển xương vận động (nếu trẻ ít ốm hoặc trẻ có biểu hiện của chớm còi xương có thể phơi nắng lâu hơn). Trẻ bú mẹ hoàn toàn nhưng nguồn vitamin D trong sữa mẹ thấp. Do mẹ không /ít tiếp xúc ánh nắng.
Những sai lầm của phụ huynh đối với chế độ ăn của trẻ
- Ăn sữa bò ở trẻ dưới 1 tuổi: là lứa tuổi nhu cầu vitamin D đang rất cao và nguồn dự trữ canxi hay thiếu hụt ở trẻ đẻ nhẹ cân, đẻ non vì vậy ở những trẻ này rất dễ thiếu vitamin D dẫn đến còi xường.
- Trẻ ăn quá nhiều chất bột, đạm (thịt) gây tình trạng toan chuyển hóa à tăng đào thải canxi ra nước tiểu.
- Các yếu tố thuận lợi khác: tuổi (càng nhỏ càng dễ bị còi xương), đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai, bệnh nhiễm khuẩn, trẻ rối loạn tiêu hoá kéo dài.
Những biểu hiện bệnh còi xương ở trẻ
Đối với hệ thần kinh
- Trẻ ra mồ hôi nhiều kể cả ban đêm (mồ hôi trộm)
- Trẻ kích thích khó ngủ, hay giật mình
- Rụng tóc gáy (do trẻ ra mồ hôi nhiều)
- Đối với CX cấp có thể gặp: tiếng thở rít thanh quản, cơn khóc lặng, hay nôn, nấc khi ăn.
- Có thể co giật do hạ calci máu.
- Trẻ chậm phát triển vận động: chậm biết lẫy, chậm biết bò.
Đối với xương cần lưu ý
- Thóp chậm liền, bờ thóp mềm, bướu trán, bướu đỉnh.
- Chậm mọc răng, răng hay bị sâu, răng mọc lộn xộn
- Lồng ngực hình gà, chuỗi hạt sườn.
- Vòng cổ chân, vòng cổ tay, xương chi cong
Đối với toàn thân ở trẻ
- Nếu không được điều trị, trẻ chán ăn, suy dinh dưỡng, da xanh thiếu máu, lách to.
- Khi cần có thể làm các xét nghiệm để khẳng định bệnh và xác định mức độ bệnh: Phosphatase kiềm, Calci máu, phospho máu, chụp XQ xương
Những phương pháp phòng bệnh còi xương ở trẻ nhỏ
Với mẹ: nên phòng từ khi có thai bằng những cách dưới đây:
- Mẹ nên tiếp xúc ánh nắng hàng ngày
- Mẹ uống ở quý cuối cùng của thời kỳ thai nghén nên bổ sung 1000 đến 1200UI/ngày hoặc một lần duy nhất 100.000 -200.000UI từ tháng thứ bảy, nếu mẹ không có điều kiện tiếp xúc ánh nắng mặt trời.
Với bé:
- Ăn uống: tốt nhất là bú mẹ. Sau giai đoạn cai sữa vẫn tiếp tục uống sữa công thức tối thiểu 300ml/ngày. Ăn tăng các loại đạm từ tôm cua cá trong bữa bột cháo hàng ngày. Tránh ăn dặm bột quá sớm khi trẻ mới 3, 4 tháng tuổi rất dễ gây còi xương.
- Tắm nắng, chơi ngoài trời với thời gian thích hợp 10-15′ mỗi ngày vào sáng hoặc chiều.
- Phòng bệnh đặc biệt bằng vitamin D: 400UI/ngày (đặc biệt cần với trẻ đẻ nhẹ cân thiếu tháng: vì giai đoạn 6 tuần trước sinh; bào thai được cung cấp tới 1/2 lượng canxi dự trữ của cả quá trình phát triển thai. Những trẻ này cần được bổ sung vitamin D ngay từ khi mới sinh cho tới khi trẻ đạt đến 2kg. Hoặc bổ sung liên tục trong 6 tháng đầu, cùng với bú mẹ
- Bên cạnh đó để đảm bảo cho quá trình khoáng hoá xương tốt. Bên cạnh bổ sung vitamin D cần bổ sung kèm theo Calci và phosphor. Đặc biệt ở trẻ nhẹ cân theo khuyến cáo mới nhất của Tổ chức Y tế thế giới năm 2006. Với liều bổ sung calcium 2 mmol/kg thể trọng/ngày và phosphorus 0,5 mmol/kg thể trọng/ngày.
