Lào được nhắc đến với những cái tên Triệu Voi hay còn gọi là xứ sở Champa, người anh em của Việt Nam. Khi nói về truyền thống văn hóa và con người thì Việt và Lào có khá nhiều nét tương đồng. Lào là đất nước của chùa tháp và lễ hội lớn. Đến du lịch Lào du khách chẳng thể bỏ qua các ngôi đền đài, chùa tháp, những hang động kỳ bí và các thác nước hùng vĩ, còn mang những dãy núi cao thập thò sương mù và những cánh rừng dày đặc phong phú với hàng ngàn chiếc thực vật khác nhau. Cùng chúng tôi tìm hiểu về những điều thú vị về văn hóa Lào nhé!
Mục lục
Nền văn hóa của Phật giáo
Với dân số khoảng 7 triệu người, 90% dân số theo đạo Phật và có tới 1.400 ngôi chùa và đền tháp lớn, nhỏ, chính vì thế văn hóa Lào chịu ảnh hưởng đáng kể của Phật giáo. Phật giáo được phản ánh trên khắp đất nước từ ngôn ngữ trong chùa, trong mỹ thuật, văn học, âm nhạc cho đến nghệ thuật trình diễn.
Bên cạnh những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, Phật giáo còn có sự ảnh hưởng mạnh mẽ đến những công trình kiến trúc ở Lào. Điển hình đó là Pha That Luang, một di sản văn hóa thế giới, biểu tượng của quốc gia Phật giáo tiểu thừa Lào với mặt ngoài dát vàng độc đáo và nổi bật. Bên cạnh đó, Lào còn là nơi sở hữu những ngôi đền, chùa linh thiêng như chùa Wat, Wat Si Muang, đền Wat Xayaphoum, đền Wat Xieng Thong.
Văn hóa ẩm thực của Lào
Lào được nhắc đến với cái tên Triệu Voi hay còn gọi là xứ sở Champa, người anh em của Việt Nam, nói về truyền thống văn hóa và con người thì Việt và Lào có khá nhiều nét tương đồng. Nhân dân Lào có nhiều phong tục tốt đẹp được hình thành trong quá trình lịch sử. Những phong tục tập quán ấy trở thành lệ làng, được các thành viên trong bản mường thừa nhận và tự giác thực hiện. Cùng khám phá đôi nét về nền văn hóa độc đáo của người Lào.
Ẩm thực Lào mang phong cách tương tự các quốc gia láng giềng là Campuchia và Thái Lan: cay, chua và ngọt. Tuy nhiên, ẩm thực lại mang những phong cách đặc trưng rất riêng.
Nền văn hóa độc đáo của người Lào thể hiện trong văn hóa ẩm thực. Người Lào ăn gạo là chính; các món ăn có đặc điểm là dùng những gia vị như gừng, me, lá chanh, và nhiều loại ớt khô rất cay. Vị chính trong các món ăn hầu hết các món ăn đều có rất nhiều ớt. Chỉ riêng ớt có hàng chục món: từ ớt chiên giòn, ớt muối chua, ớt sa tế, ớt hầm, ớt luộc,…
Món ăn tiêu biểu của người Lào là sự pha trộn giữa cay và ngọt, được trung hòa thêm thảo mộc. Mắm cá (padek) và mắm Cheo gồm da trâu, ớt nướng, tỏi nướng, riềng nướng, đường cùng nhiều gia vị thảo mộc trộn lẫn hoặc mắm Muok gồm lòng cá trộn ớt, sả, củ hành… hầu như nhà nào cũng có và nước mắm (nam pla) được người Lào sử dụng hết sức phổ biến.
Những lễ hội truyền thống ở Lào
Lào là xứ sở của lễ hội, tháng nào trong năm cũng có. Mỗi năm có 4 lần tết: Tết Dương Lịch, Tết Nguyên Đán (như ở một số nước Á Đông). Tết Lào (Bun PiMay vào tháng 4) và Tết H’mong (tháng 12).
Vì đạo phật ở Lào có tự lâu đời phát triển mạnh trở thành quốc đạo. Các nhà chiêm tinh học tính ngày tháng theo phật lịch, nên năm mới hàng năm. Bắt đầu vào tháng tư dương lịch. Người Lào gọi tết là vui tết chứ không gọi là ăn tết. Tất cả các cuộc vui được chuẩn bị theo truyền thống tôn giáo. Phù hợp với phong tục tập quán của người Lào.
Nền văn hóa độc đáo của người Lào được thể hiện trong những ngày lễ hội vui chơi là chủ yếu. Tuy nhiên họ cũng chuẩn bị đồ ăn. Thức uống thịnh trọng hơn ngày thường, đặc biệt là không thể thiếu rượu. Ngày tết từ sáng sớm dân làng diện những bộ đồ đẹp nhất. Nhất là chàng trai, cô gái với đủ áo váy màu sắc sặc sỡ, tập trung tại sân chùa để dự lễ tắm phật.
Văn hóa nghệ thuật độc đáo ở Lào
Nhân dân các dân tộc Lào rất thích ca múa, đặc biệt là các làn điệu dân ca truyền thống. Không chỉ trong những ngày lễ hội, vui chơi hợp quần… người Lào còn hay ca hát trong sản xuất ngoài ruộng nương. Đi hái lượm trong rừng, xuôi ngược trên các dòng sông.
Dân ca Lào rất phong phú, giàu âm điệu, mang đậm bản sắc dân tộc được. Phổ biến rộng rãi trong nhân dân từ nông thôn đến thành thị. Dân ca của Lào có nhiều loại như lăm, khắp, xỡng, kạp, ăn nẳng-xử… Mỗi loại lại mang sắc thái riêng của từng miền, từng dân tộc, từng địa phương. “Lăm” sử dụng nhiều thể loại thơ nhất được quần chúng ưa thích nhất và phổ biến trong cả nước.
Văn hóa nghệ thuật độc đáo của Lào còn thể hiện trong các điệu múa phổ biến rộng rãi. Từ thành thị đến nông thôn. Trong những ngày lễ hội lớn nhỏ ở Lào đều tổ chức vui chơi hợp quần. Trong đó không thể thiếu tiết mục múa. Có điệu múa một người, hai người hoặc tập thể vài chục người (lăm-vông). Những đêm hội, già trẻ, gái trai đều tham gia múa ca một cách tự nhiên thoải mái. Các điệu múa của Lào thường uyển chuyển, nhịp nhàng theo nhịp trống. Động tác khá tự do, mang đậm màu sắc dân tộc.
Trang phục độc đáo của người Lào
Từ lâu trong mỗi bản mường, nhân dân có khả năng tự túc được các loại chăn, vải. Khi chưa có thuốc nhuộm, người Lào dùng các loại quả rừng, củ rừng. Các cô gái thích mặc vải hoa, vải kẻ có màu đậm, tươi tắn như màu. Cỏ cây hoa lá tự nhiên trong rừng núi bao la trùng điệp của quê hương mình. Thanh niên Lào thường cắt tóc ngắn, mặc áo cổ tròn tay ngắn, quần đùi. Bên ngoài quấn chiếc khăn gọi là “phạ-xà-rông” màu, kẻ ô vuông. Khi đi lao động ngoài ruộng rẫy, nam giới mặc quần đùi hoặc quần dài nhuộm chàm.
Văn hóa Châu Á về trang phục độc đáo của người Lào còn được thể hiện trong những ngày lễ hội trang trọng, nam giới mặc y phục dân tộc. Đó là chiếc áo sơ mi cổ tròn, khuy vải, cài về phía tay trái. Bên ngoài chiếc quần đùi giản dị, các chàng trai Lào quấn chiếc khăn dài rộng. Gọi là “phạ nhạo nếp tiêu” màu sắc sặc sỡ (rộng hơn phạ-xạ-rông. Khi mặc cuốn qua háng rồi nhét vào cạp sau).
Lúc còn nhỏ, phụ nữ Lào để tóc hoặc hớt tóc. Trên mười tuổi thường búi tóc, một số địa phương như ở Luổng-pha-bang có tục búi tóc lệch hoặc thẳng để phân biệt giữa các cô gái có chồng và chưa có chồng.
